Steppezebra Equus quagga

Dieren in onze sanctuary

Ukwi

Geboortedatum

15-09-2016

Datum opgevangen

04-06-2018

Ukwi komt van een Nederlandse zoo. Deze zoo neemt deel aan een internationale kweekprogramma om de steppezebra, een diersoort dat bedreigd is, in stand te houden.

Omwille van de kweekprogramma’s moeten er soms dieren weg uit de zoo, omdat ze binnen de diersoort het kweken verstoren doordat er bijvoorbeeld teveel mannetjes aanwezig zijn. Het lot van deze dieren is vaak twijfelachtig: vinden ze een opvangplek waar ze wel gewenst zijn of worden ze als 'probleem' geëuthanaseerd?

Ukwi vond gelukkig een nieuwe thuis in De Zonnegloed.

Kenmerken

Grootte:

1.30 m

Voedsel:

Takken, boomschors, bladeren, hooi, gras

Gewicht:

200 - 300 kg

Leeftijd:

25 - 40 jaar/annéess/years

Draagtijd:

12 maand/mois/month

Status:

Bijna bedreigd

Familie:

Steppezebra

Leefomgeving:

Open graslanden, savannes, steppen en bossavannes van zuidelijk en oostelijk Afrika

Leefgebied:

Zuidoost Afrika

Waar voelt hij zich op zijn best?

Oost- en Zuid-Afrika in savannes en grasland.

Wat eet hij graag?

Grassen, planten en wortels.

MEER INFO

Leefgebied

De steppezebra of gewone zebra is de meest algemene zebrasoort. Hij leeft op de open graslanden, savannes, steppen en bossavannes van zuidelijk en oostelijk Afrika, zowel op vlakten als in heuvelachtige streken en in bergen.

Uiterlijk

De steppezebra is een middelgroot, gespierd paard met grote oren. De benen zijn relatief kort en stevig. Het strepenpatroon verschilt per ondersoort, gebied en individu. Bij alle dieren lopen brede, zwarte strepen verticaal over het lichaam. Op de hoeven en de romp lopen horizontale zwarte strepen. Ook het gezicht en de stijve manen zijn gestreept. De noordelijke populaties hebben brede, scherp afgetekende strepen, terwijl de zuidelijke populaties smallere strepen hebben en minder strepen op de achterzijde, de benen en de buik. Op de snuit, rond de neus en de mond, zit een zwarte of bruine vlek. Langs de ruggengraat, van de manen tot de staartwortel, loopt een brede zwarte streep.

Volwassen dieren hebben een kop-romplengte van 217 tot 246 cm en een schofthoogte van 127 tot 140 cm. De staart is 47 tot 57 cm lang. Mannetjes zijn groter dan vrouwtjes. Vrouwtjes worden 175 tot 250 kg zwaar, mannetjes 220 tot 322 kg.

Voortbeweging

Wanneer ze achtervolgt worden door roofdieren kunnen ze een snelheid van bijna 90 km per uur halen.

Wetenswaardigheden

De strepen van de steppezebra bieden een goede camouflage tijdens de nacht en bij schemer en door bij elkaar te gaan staan zien roofdieren slechts een grijze massa waaruit ze moeilijk één individu kunnen herkennen.

Voedsel in de natuur

Het zijn echte grazers, die zich aan alle grassoorten en -hoogten kunnen aanpassen. Ook eten ze twijgen, scheuten en bladeren van bomen en struiken.

Gedrag

De steppezebra is een sociaal dier wat in een harem leeft, bestaande uit één hengst en één tot zes merries en hun veulens. De hengst jaagt andere hengsten weg van zijn harem. Merries zijn zeer intolerant tegenover onbekende merries. Haremloze mannetjes leven in vrijgezellengroepjes. Als de dominante hengst de harem verlaat of gedood wordt, blijft de harem samen wachten op een andere mannetje.

Binnen een harem heerst een hiërarchie op basis van dominantie. Aan de top staat de dominante hengst gevolgd door de merries en daarna de veulens. Vrouwtjes die hoger in rang zijn blijken vaker jongen te krijgen en hebben een kortere paringsinterval. De hengsten hebben ook duidelijk een voorkeur voor deze vrouwtjes. Direct na de geboorte nemen de veulens al een positie in de hiërarchie in, net onder die van hun moeder. Wanneer een nieuwe dominante hengst de harem onder zijn hoede neemt doodt hij soms de aanwezige jonge veulens.

Als een lid van de harem afdwaalt, probeert de hengst het dier terug te vinden, onder andere door middel van roepen. Ieder dier heeft zijn eigen roep, waaraan anderen hem kunnen herkennen. Waarschijnlijk herkennen ze elkaar ook aan het streeppatroon, dat voor ieder dier verschillend is. De meest voorkomende vorm van contact is door te knabbelen aan de benen, schouders en nek. Dit gedrag komt vooral voor tussen merries en hun veulens, en jonge dieren van dezelfde leeftijd.

In het droge seizoen voegen meerdere kuddes zich bij elkaar tot grotere kuddes van soms meer dan duizend dieren en trekken ze naar vochtigere gebieden. Vaak sluiten ze aan bij kuddes andere hoefdieren, zoals de blauwe gnoe en de Thomsongazelle. De relatie tussen die harems onderling blijft dan relatief vriendelijk. De hengsten hebben een rituele groet. Wanneer zij elkaar ontmoeten, zetten zijn hun oren rechtop en ruiken ze aan elkaar, met name aan de nek, de neusgaten, de flanken en de staart. Vrouwtjes van verschillende harems hebben de neiging om vijandig tegen elkaar te zijn.

De steppezebra is de gehele dag door actief. Ze zijn zelden ver van water te vinden, maar mijden modderige grond.

Predatie

Predatoren van de steppezebra zijn leeuwen, hyena's, Afrikaanse wilde honden, cheeta's, luipaarden en nijlkrokodillen.

Wanneer steppezebra's aangevallen worden door een roofdier laten ze een hoge alarmroep horen. De merries beschermen dan hun jonge veulen, terwijl de hengsten de harem met krachtige trappen, door duwen en door bijten probeert te verdedigen.

's Nacht blijft ten minste één lid van de harem, verborgen in hoge grassen, wakker om de harem te bewaken tegen roofdieren.

Voortplanting in de natuur

Alleen de dominante hengst paart met de merries. Na een draagtijd van 12 maanden wordt één veulen geboren, een enkele keer twee. Tijdens de geboorte zijn de merrie en het jong erg kwetsbaar voor roofdieren. Daarom scheidt het vrouwtje zich voor de geboorte af van de groep om zich te verstoppen. Het jong weegt bij de geboorte rond de 32 kg en is goed ontwikkeld. Binnen een kwartier kan het al op z'n benen staan en na een paar uur kan het jong de kudde al volgen.

De merries kunnen vrijwel direct na het krijgen van een jong weer vruchtbaar worden. Hierdoor kunnen ze na 13 maanden alweer een jong krijgen. Maar meestal krijgen ze om de twee jaar één jong.

De veulens hebben een meer bruin strepenpatroon en een ruigere vacht dan volwassen dieren. Binnen een maand gaan de veulens grazen, maar ze worden pas na 7-11 maanden gespeend. De veulens zijn na 16 tot en met 22 maanden geslachtsrijp.

Het jong wordt door de moeder grootgebracht terwijl het mannetje zorgt voor de verdediging en  bescherming van de harem.

De meeste mannetjes verlaten de groep als ze ongeveer 2 jaar zijn maar als de moeder eerder een ander veulen krijgt, vertrekt het jonge mannetje eerder. Hij sluit zich dan aan bij een groep rondtrekkende vrijgezelle mannetjes. In deze groep doet hij mee aan schijngevechten om zich voor te bereiden op toekomstige gevechten, die gehouden worden wanneer hij op zoek gaat naar vrouwtjes om een harem te stichten. Een hengst verovert meestal niet voor zijn vijfde een harem.

Jonge vrouwtjes worden "ontvoerd" door mannetjes van buiten de groep.

De steppezebras kunnen in het wild 20 jaar oud worden maar van de jongen sterft jaarlijks de helft door aanvallen van roofdieren, ziektes, de dood van moeders, te weinig voeding en droogte.

Bedreiging

Steppezebra's zijn de enige wilde paardachtigen die niet ernstig bedreigd worden. De aantallen zijn echter wel afgenomen door illegale jacht en verlies van leefgebied. Op zebra's wordt gejaagd voor hun vlees en hun huid.