Moet je vrijwilligerswerk doen om een goed mens te zijn? Een vraag die ik ooit voorgeschoteld kreeg, en waar ik nog vaak aan terugdenk. Niet omdat ik nog steeds het antwoord zoek, wel omdat ik de vraag intrigerend vind. Of eerder het waarom achter de vraag.
Laat ik beginnen met het antwoord. Dat is voor mij helder: neen. Waarom zouden enkel mensen die vrijwilligerswerk doen goed kunnen zijn? Het uitgangspunt van de vraag is in mijn ogen volledig fout: het legt een welbepaald kenmerk op aan het goede, maar het goede als concept is een zwevend idee. Wat betekent het om goed te zijn? Vraag het honderd mensen en je zult honderd andere antwoorden horen. Niet onlogisch toch? Want de kenmerken die de een onder het goede onderbrengt, zijn dat niet noodzakelijk voor de ander. Vandaar het goede als zwevend concept. Zwevend omdat de definitie niet vastligt, maar afhangt van mens tot mens. Net daarom is het onmogelijk om bepaalde kenmerken als voorwaarde te nemen van het goede. Want zo’n kenmerken moeten universeel zijn, willen we tot een algemeen geldende definitie komen van een goed mens.
Waarom ik de vraag dan intrigerend vind? Omdat achter de vraag een bepaalde idee schuilt, een idee die misschien wel gemakshalve wordt aangewend in een poging om toch iets van grip te krijgen op wat een mens goed maakt. Iemand die vrijwilligerswerk levert moet wel een goed mens zijn, zul je denken. Misschien wel, maar misschien ook niet. Ieder kan er een eigen mening over vormen. Als vrijwilliger maak ik die gedachtegang zelf liever niet. Wil ik een goed mens zijn? Jazeker. Maar wat een mens goed maakt wil ik alleen voor mezelf invullen. Door ergens aan bij te dragen waar ik van betekenis kan zijn, door ergens een verschil te maken, door wat me drijft te achterhalen en in te zetten waar mogelijk. Of althans om dit te proberen. Want dat alleen al maakt me een beter mens. Jij bent misschien een andere mening toegedaan. Dat kan. En dat is minstens even goed.
Wat is dan de waarde van vrijwilligerswerk? Als het je niet automatisch een goede mens maakt? Ook dit vul je best zelf in. Zie je het vooral als een manier om je nuttig bezig te houden? Dat kan. Zie je het misschien als een manier om iets terug te doen voor je naasten, je medemens, je omgeving, de natuur? Dat kan ook. Zie je het als een manier om een goed en betekenisvol leven te leiden? Ook dat kan. Zelf zie ik vrijwilligerswerk als een onuitputtelijke bron van energie. Energie die je krijgt door bij te dragen. Door van betekenis te zijn. Door waardevolle banden op te bouwen. Energie die inspanning omzet in betekenis. Betekenis die je als mens doet groeien. En voortstuwt richting een betere versie van jezelf. Betekenis die je meer in harmonie brengt. Die je volop mens doet voelen.
Ik ben ondertussen ruim tweeënhalf jaar vrijwilliger bij vzw De Zonnegloed – een opvangcentrum voor wilde dieren zonder thuis. Ik weet dat de werknemers en de dieren zeer dankbaar zijn, maar zelf ben ik nog veel dankbaarder. De reis die ik heb mogen maken heeft me verrijkt op een manier die ik nooit voor ogen had kunnen houden. De ervaringen die ik heb mogen beleven hebben me doen groeien. De banden die ik heb mogen smeden hebben me mee gemaakt tot wie ik vandaag ben. Ze geven kleur aan mijn leven en bezorgen mijn vrijwilligersreis zo ontzettend veel meer diepgang. Dat is in mijn ogen de echte waarde van vrijwilligerswerk.
Jasper Vangaever, vrijwilliger in De Zonnegloed
