STEPPEZEBRA

DIERENPASPOORT STEPPEZEBRA

LATIJNSE NAAM: Equus quagga
LEEFGEBIED:  op savannes en grasland in Oost- en Zuid-Afrika
VOEDSEL: grassen, planten en wortels
LEEFTIJD: 25 - 40 jaar
GEWICHT: 200 – 300 kg
DRAAGTIJD: 12 maanden
AANTAL JONGEN PER KEER: 1 veulen
IUCN-STATUS: niet bedreigd

HOE ZIE IK ER UIT?

Streepjescode

De zebra lijkt op een klein paard met een zwart-wit gestreepte pyjama. Iedere zebra heeft verschillende strepen ook al lijkt het soms alsof ze identiek zijn. Naargelang de regio waar de groep leeft, zijn de strepen van de zebra’s min of meer even dun.
De strepen zorgen voor een soort van camouflage die het roofdieren moeilijk maakt. Wanneer de groep op de vlucht slaat, brengen ze het zicht van het roofdier in de war.
Hun strepen zijn geen goede camouflage om zich ergens te verschuilen. Ze worden snel opgemerkt in de savanne want hier staan amper bomen en de zebra springt nogal in het oog…

De strepen zijn ook een soort identiteitskaart die ervoor zorgt dat de moeder haar kleintje kan herkennen, de mannen hun vrouwtje terugvinden en familieleden elkaar identificeren.

Antimuggen?

De gevaarlijke tseetseevliegen hebben een hekel aan strepen! Deze vliegen, die de slaapziekte veroorzaken, kunnen met hun grote facetogen niet goed vormen onderscheiden. Als ze in de buurt van een zebra komen, zien ze alleen strepen en gaan ze liever elders een effen doelwit prikken, zoals een buffel of een gazelle… De zebra komt er goed vanaf, leve de strepen!

Vijanden

Voor zebra’s is de grootste vijand de leeuw. Maar niet alleen leeuwen zijn hun vijand; ook luipaarden, jachtluipaarden, gevlekte hyena’s en hyenahonden eten ook graag zebra’s als ze de kans krijgen.
Dankzij hun lange poten en gestroomlijnde lichaam kunnen zebra’s snel rennen en hebben ze een goede kans om niet gevangen te worden.
Er zijn weinig schuilplaatsen in de savannes/steppes waarin de meeste zebra’s leven, dus is snel rennen vaak de enige manier om te ontkomen.

Zebra’s moeten altijd alert blijven om een voorsprong op roofdieren te hebben.
Ze hebben uitstekende zintuigen: hun oren kunnen draaien om geluiden op te vangen en hun gehoor is erg goed. Ze kunnen ‘s nachts net zo goed zien als uilen.
En een trap van krachtige achterpoten die raak is kan de kaak van een leeuw breken. Bovendien is de kans kleiner om gepakt te worden als ze in grote groepen grazen.

WAAR WOON IK?

Dieren met strepen leven meestal in gebieden met hoge grassen of dichte bossen. Veel zebra’s leven op graslanden waar ze boven de grassen uitsteken. Soms ontwikkelen dieren zich in een bepaalde habitat en passen ze zich hieraan aan, maar trekken ze later naar een andere habitat. Misschien is dit met de zebra gebeurd. De vroege voorouders van paarden leefden in bossen en hadden waarschijnlijk strepen om zich te camoufleren. Maar omdat alle drie de zebrasoorten hun strepen hebben gehouden, moeten ze een andere functie hebben die nog belangrijk is voor zebra’s.
De zebra leeft op de steppe/savanne in Afrika waar het heel droog is en er taaie grassen zijn.

WAT EET IK?

Dieren die het hetzelfde voedsel nodig en in eenzelfde gebied leven, eten meestal verschillende soorten voedsel. Zo eten zebra’s hoge, grove grassen die door de meeste antilopen vermeden worden. Ze eten ook struiken en kruiden. Zebra’s graven ook met hun scherpe hoeven knollen en wortels uit de grond op.
Lange haren op de lippen en snuit werken als tastorganen, die informatie naar de hersenen sturen over wat de zebra aan het eten is. Beweeglijke lippen duwen het voedsel voorbij de tanden, die vastzitten in sterke kaken. De kaken bewegen zijwaarts, net als die van een koe, en van achteren naar voren. Scherpe snijtanden snijden de plantenstengels door, en stompere, bredere tanden malen het voedsel fijn.
Zebra’s gaan vaak naar de oever om te drinken. Op deze momenten zijn ze in gevaar want vaak is dit het moment dat de leeuw uitkiest om aan te vallen. Sommigen houden wel de wacht terwijl de rest van de groep gaat drinken.

MIJN FAMILIE EN IK

De zebra’s vormen kleine groepen en worden geleid door een mannetje dat hen beschermt. Ze leven vaak samen met andere dieren zoals de gnoe en/of antilopen. Ze delen zonder problemen hun voeding en verkiezen harde vegetatie, terwijl gnoes en antilopen vooral kwetsbaardere planten verkiezen.

Paren

Een vrouwtje wordt volwassen op een leeftijd van twee jaar. Dan verlaat ze haar familie en gaat ze op zoek naar een andere groep. Daar leert ze een mannetje kennen met wie ze een nieuwe familie vormt.
In het algemeen zijn gevechten onderling zeldzaam. Maar wanneer twee mannetjes verliefd zijn op eenzelfde vrouwtje, gaan ze het gevecht met elkaar aan. Ze steigeren tegen elkaar op en gooien zich op de rug van de tegenstander. Bijten en hoefslagen komen zeker  aan bod tijdens het gevecht. Op het einde van het gevecht, verlaat de zwakste de groep. Vluchten is hun enige redmiddel.

Een vrouwtjeszebra kan alleen in bepaalde perioden zwanger worden. Deze periode heet bronst. Wanneer en hoe vaak een merrie bronstig is, varieert van zebra tot zebra.
Wanneer een mannetjeszebra, een hengst, de plek ruikt waar een volwassen vrouwtje geplast heeft, kan hij bepalen of ze bronstig is of niet. Wanneer een hengst aan de urine van een bronstig vrouwtje snuffelt, tilt hij zijn kop op en krult hij zijn bovenlip. Dat is flemen. Terwijl de hengst snuffelt, komt de geur langs een zintuigorgaan. Dit orgaan kan hormonen in de urine waarnemen. Wanneer een merrie bronstig is, geeft haar lichaam sommige stoffen af die de hengst kan herkennen. De hengst zal op de plek van de urine plassen of een mesthoop achterlaten.

Het leven van de kleine zebra

Net zoals mensen krijgen zebra’s meestal één veulen, een baby, per keer. Een zebra wordt vooral tijdens de nacht geboren, want het is de gedroomde prooi voor hyena’s die vaak rond de troepen ‘zwerven’. De moeder beschermt haar jong en verplicht het dier om snel op te staan en naast haar te lopen. Zo is het veiliger en kunnen ze sneller vluchten wanneer roofdieren op de loer liggen.

IN DE ZONNEGLOED DIERENPARK-SANCTUARY

In De Zonnegloed verblijven ook zebra’s. Ze zijn afkomstig van Safaripark Beekse Bergen.
Zij werden uit de groep verstoten door de hengst en kwamen zo terecht bij ons op De Zonnegloed.

WIST JE DAT…

…het geluid van een zebra tussen het hinniken van een paard en het balken van een ezel zit?

…De manen van de zebra loodrecht omhoog staan?
Zo vallen er geen haren voor hun ogen en zien ze de roofdieren steeds aankomen.